Nieuczciwa konkurencja i sposoby jej zwalczania

Czym jest czyn nieuczciwej konkurencji?

Czyn nieuczciwej konkurencji to działanie lub praktyka prowadząca do zakłócenia zasad obowiązujących na rynku gospodarczym. Polega to na stosowaniu różnego rodzaju nielegalnych, nieetycznych lub nieuczciwych praktyk, która mają na celu zdobycie przewagi nad konkurencję.

W Polsce kwestie nieuczciwej konkurencji reguluje przede wszystkim ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zawiera ona definicję legalną nieuczciwej konkurencji i stanowi, że są to działania sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, które naruszają lub mogą naruszyć interes innego przedsiębiorcy. Ustawa wskazuje szereg działań, które mogą być uznane na nieuczciwą konkurencję, takie jak wprowadzanie w błąd konsumentów, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nadużywanie położenia dominującego na ryku, naśladownictwo towarów lub usług, prowadzenie agresywnej reklamy porównawczej i inne.

Przepisy dotyczące nieuczciwej konkurencji mają na celu ochronę zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przewiduje przepisy dotyczące odpowiedzialności cywilnej, odpowiedzialności karnej oraz postępowania przed organami odpowiedzialnymi za ochronę konkurencji.

Kiedy narusza interes innego przedsiębiorcy?

Czyny nieuczciwej konkurencji mogą prowadzić do naruszenia interesów innego przedsiębiorcy, gdy określone działania są sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami i powodują szkodę lub mogą powodować szkodę konkurencyjnym przedsiębiorcom.

Czynami nieuczciwej konkurencji naruszającymi interes innego przedsiębiorcy są działania polegające na:

1. dezinformowania konsumentów – ten czyn nieuczciwej konkurencji obejmuje w szczególności rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat własnych produktów lub usług, nieprawdziwe oznaczenie towarów lub usług poprzez podawanie nieprawdziwych informacji na etykietach, opakowaniach lub innych nośnikach produktu, celowe pomijanie ważnych informacji dotyczących towarów lub usług mogących wpłynąć na decyzję konsumenta czy rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat towarów lub usług konkurencji w celu zdyskredytowania ich w oczach konsumentów;
2. naśladownictwa produktów – naśladownictwo produktów oznacza tworzenie produktów, które celowo naśladują wygląd, opakowanie, formę lub inne charakterystyczne cechy produktu konkurencji w taki sposób, aby wprowadzić konsumenta w błąd lub skłonić go do mylnego przekonania, że produkt pochodzi od konkurencyjnego przedsiębiorcy;

   Naśladownictwo produktów może stanowić naruszenie, jeżeli prowadzi do dezorientacji konsumentów, wprowadzenia w błąd co do pochodzenia produktu lub szkody dla konkurencji. Elementy charakterystyczne produktów takie jak wygląd, kształt, kolor czy opakowanie mogą być chronione, jeśli uznawane są za oryginale i mają charakter istotnych cech towarów o ważnym znaczeniu dla konkurencji.

3. wykorzystywania tajemnicy przemysłowej – tajemnica przemysłowa obejmuje informacje techniczne, technologiczne, organizacyjny czy komercyjne, które są niejawne, posiadają wartość handlową i są utrzymywane w tajemnicy;

   Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa może mieć miejsce w przypadku, gdy inny podmiot bezprawnie pozyskuje, ujawnia lub wykorzystuje informacje stanowiące tajemnicę przemysłową. Aby uznać wykorzystanie tajemnicy przemysłowej za czyn nieuczciwej konkurencji konieczne jest spełnienia przesłanek, takich jak istnienie tajemnicy, jej nieuprawnione pozyskanie oraz zastosowanie informacji w celu osiągnięcia korzyści.

4. nadużywania pozycji dominującej – pozycja dominująca oznacza silną pozycję przedsiębiorcy na rynku, która umożliwia mu wywieranie istotnego wpływu na warunki obrotu. Przedsiębiorca zajmujący pozycję dominującą nie może nadużywać swojej pozycji wobec innych przedsiębiorców lub konsumentów poprzez stosowanie praktyk sprzecznych z prawem lub zasadami uczciwej konkurencji.

   Nadużywanie dominującej pozycji może polegać na wymuszaniu niekorzystnych warunków handlowych, utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu konkurentów do rynku, niewłaściwe stosowanie cen lub praktyki dyskryminacyjne.

5. nieuczciwa reklama porównawcza – reklama porównawcza to taka, która dokonuje porównania towarów lub usług, w tym ich cech i ceny w sposób bezpośredni lub pośredni wskazujący na konkurencyjności reklamowanego produktu w stosunku do innych.

   Reklama porównawcza może być zgodna z zasadami uczciwej konkurencji, jeżeli jest prawdziwa, obiektywna, porównuje produkty pod względem tych samych istotnych cech towarów i nie wprowadza w błąd konsumentów.

6. nieuczciwa konkurencja cenowa – polega ona na stosowaniu niewłaściwych praktyk cenowych w celu zdobycia przewagi nad konkurentami i obejmuje w szczególności sprzedaż towarów poniżej kosztów produkcji lub zakupu (może mieć miejsce w przypadku sieci sklepów dyskontowych towarów), praktyki cenowe mające na celu zmuszenie konkurenta do wycofania się z rynku lub celowe wprowadzanie w błąd co do cen, rabatów i promocji.
7. wprowadzania w błąd co do pochodzenia produktów – oznacza to działania polegające na dostarczaniu nieprawdziwych informacji dotyczących kraju pochodzenia produktu, składników sposobu wykonania przydatności lub innych istotnych cech, które mogą mieć wpływ na decyzję konsumenta. Przedsiębiorcy mają obowiązek działać zgodnie z zasadami rzetelności prawdy w zakresie informacji przekazywanych o swoich produktach.
8. organizowanie systemu sprzedaży lawinowej – system ten polega na proponowaniu nabywania towarów lub usług poprzez składanie nabywcom obietnicy uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłanianie klientów przedsiębiorcy do dokonania takich samych transakcji.

   Naruszenie interesów innego przedsiębiorcy w wyniku nieuczciwej konkurencji mogą skutkować zarówno odpowiedzialnością cywilną (możliwość dochodzenia odszkodowania), jak i odpowiedzialnością karną. W praktyce rozstrzyganie spraw związanych z nieuczciwą konkurencją to często zadanie dla sądów i organów odpowiedzialnych za ochronę konkurencji, takich jak Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).

Pomoc kancelarii prawnej w zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Kancelaria prawna udziela wsparcia w zwalczaniu nieuczciwej konkurencji poprzez podejmowanie szeregu działań i środków prawnych. Obszarami udzielanej pomocy prawnej w zakresie zwalczania nieuczciwej konkurencji są:

1. analiza sytuacji prawnej – obejmuje przeprowadzenie analizy przedsiębiorstwa, identyfikacja potencjalnych przypadków nieuczciwej konkurencji oraz ocena ryzyka prawo-gospodarczego;
2. przygotowanie dokumentacji prawnej – obejmuje opracowanie dokumentacji, takiej jak wezwania do zaprzestania nieuczciwej konkurencji, formalne zawiadomienia do organów nadzoru czy sporządzanie pism procesowych;
3. składanie skarg do organów nadzoru – obejmuje w szczególności zgłaszanie praktyk nieuczciwej konkurencji do takich organów jak Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów;
4. reprezentacja przed sądem – obejmuje reprezentowanie przedsiębiorstwa w postępowaniach sądowych w sprawach dotyczących czynów nieuczciwej konkurencji, w tym dochodzenia roszczeń odszkodowawczych;
5. prowadzenie mediacji i negocjacji – stanowi to preferowany sposób rozwiązywania sporów w zakresie czynów nieuczciwej konkurencji;
6. ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa – pomoc w opracowaniu i wdrożeniu polityki chroniącej tajemnicę przedsiębiorstwa pozwala uniknąć nieuprawnionego ujawnienia poufnych informacji.

Kancelaria prawna specjalizująca się w prawie konkurencji oraz prawie gospodarczym podejmuje działania dostosowane do potrzeb klienta, co znajduje przełożenie na efektywne zwalczanie praktyk nieuczciwej konkurencji.

Inne sposoby zwalczania nieuczciwej konkurencji

Do podstawowych sposobów zwalczania czynów nieuczciwej konkurencji należą:

1. złożenie skargi do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – składanie skarg do UOKiK ma na celu zgłoszenie przypadków naruszeń przepisów dotyczących ochrony konkurencji oraz interesów konsumentów; UOKiK zajmuje się nadzorem nad rynkiem, zwalczaniem praktyk wprowadzających w błąd konsumentów oraz promowaniem zdrowej konkurencji.

   Na stronie urzędu dostępny jest formularz, za pośrednictwem którego można złożyć skargę, istnieje również możliwość osobistego złożenia skargi lub przesłania pocztą.

2. postępowanie przed sądem – osoba, która uważa, że padła ofiarą nieuczciwej konkurencji może złożyć pozew do sądu, przedstawiając argumenty oraz dowody na działania takie jak fałszowanie marek, wprowadzanie w błąd klientów czy korzystanie z tajemnic handlowych. Przed skierowaniem sprawy do sądu lub w jej toku strony mogą podjąć próbę dojścia do porozumienia podczas mediacji.

   W przypadku dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony może żądać zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia skutków niedozwolonych działań, złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści, naprawienia wyrządzonej szkody, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

   Ponadto przepisy ustawy przewidują odpowiedzialność karną za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa – kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Odpowiedzialność karną ponoszą również osoby dopuszczające się naśladownictwa produktów oraz organizowanie systemu sprzedaży lawinowej, fałszowania oznaczeń towarów lub usług, a także rozpowszechniania fałszywych informacji o przedsiębiorstwie.

3. sąd polubowny – stanowi to jeden z alternatywnych sposobów rozstrzygania sporów w sprawach dotyczących czynów nieuczciwej konkurencji. Rozpatrzenie sprawy przez sąd polubowne uzależnione jest od uprzedniego zawarcia przez strony umowy arbitrażowej. Strony uzgadniają w umowie, że ewentualne spory wynikające z nieuczciwej konkurencji będą rozpatrywane przez arbitraż zamiast tradycyjnego sądu.